Zergatik dago gero eta lotuagoa emakumea pobreziara?

Emakumeek munduan bizi duten egoera dela eta, onartu egiten da eguneko bi dolar baino gutxiagorekin bizi diren 2.800 milioi pertsonen artean gehienak emakumeak direla, baita eguneko dolar bat baino gutxiago duten 1.200 milioi pertsonen arteko gehienak ere.

“Pobreziaren feminizazioaren” kontzeptuak errealitate hori islatzen du, eta elkarren artean lotuta dauden hainbat fenomeno biltzen ditu. Hasteko, emakume txiroen kopuruak ia bikoiztu egiten du gizon txiroen kopurua. Bestalde, pobreen artean emakumeen gehiegizko presentziak gora egiten du urtetik urtera. Era berean, pobreziaren kausen artean “generoaren eragina” azaltzen du kontzeptu horrek, hau da, emakumeek zein gizonek gizartean duten rol eta kokapen desberdinen ondoriozkoa dela batzuen eta besteen artean pobreziak duen eragin desberdina. Azkenik, emakumeak “txirotzeko arrisku” handiagoa dute, eta horretan eragin handia du gizonen mende bizi diren emakumeek jasaten duten segurtasun-eza handiagoak eta ezegonkortasun handiagoak.

Emakumeak txirotze-prozesuetan urrakorragoak dira; izan ere, soldatapekoak ez diren etxeko zereginetan eta zaintza-lanetan lan handia egiten dute; aurkako baldintzetan lan-merkaturatzeen dira; elikagai, heziketa eta osasun-laguntza eskuratzeko zailtasun handiagoak dituzte; eta gizonek baino hornidura txikiagoa dute aktibo ekonomiko, sozial eta kulturaletan.

Hegoaldeko herrialdeetan 80ko hamarkadaz geroztik aplikatzen diren NMF eta MBren egiturazko egokitzapeneko politikek areagotu egin dute baliabide urri duten emakumeen txirotze-arriskua. Estatuek gizarte-gastuak murriztu dituztenean, osasunaren, hezkuntzaren eta herri-administrazioaren sektoreetan lan egiten zuten emakume asko langabeziara bidali dituzte, eta sektore informalean eta enplegu ezegonkorretan lan egitera behartu dituzte. Murrizketa horien ondorioz, halaber, erreprodukzio-lana egiteko beharrezko oinarrizko zerbitzuetarako aukerak murriztu dira, eta beren lanaldia etxeko lanetan eta zerbitzu komunitarioen kudeaketako lanetan gehitu behar izan dute. Ildo horretan, emakumeen antolakunde batzuk ez daude batere ziur soldatapekoa ez den familiako lanetan eta auzolanean ematen duten denbora eta energia laguntza gisa ordainduko zaien premia-aldietan edo erabateko txirotze-aldietan.

Datu batzuek erakusten digute emakume baten mende dauden familiak txiroagoak direla gizon baten mende daudenak baino. Latinoamerikan, Afrikan eta Asian, emakumeak buru dituzten familiei buruz egindako 66 azterlanen azterketa konparatibo batek ondorioztatu zuenez, kasuen bi herenetan emakumeak buru zituzten familiak txiroagoak ziren gizonak buru zituzten familiak baino.

Laburbilduz, antza denez ez dago erlazio bakarra etxe baten buru emakumea izatearen eta familia horren pobrezia, urrakortasun, ahalmen eta ongizatearen artean. Emakumeak buru dituzten familiak errealitate heterogeneoa eta aldakorra dira, askotariko aldagaiak tartekatzen dira, hala nola, klasea, adin eta generoko erlazioa, familia-zikloko unea, komunitatean gizarteratzeko moduak, eta genero-erlazioak gehiago demokratizatzeko emakumeen eskari berrien sorrera.